برنامه ریزی توسعه فضایی گردشگری در شهیزد با رویکرد توسعه پایدار گردشگری

برنامه ریزی بخش گردشگری به دلیل دارابودن ابعاد مختلف اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی از پیچیده ترین برنامه ریزی-ها به شمار می رود و توسعه پایدار گردشگری نیازمند شناخت و توجه به تمامی ابعاد این فعالیت گسترده است. به دلیل چند بعدی بودن صنعت گردشگری، در صورت برنامه ریزی صحیح و اصولی، این صنعت قادر به ایجاد منافع مستقیم و غیرمستقیم متعدد در زمینه های گوناگون می باشد. در این میان برنامه ریزی راهبردی در توسعه گردشگری با توجه به شرایط عدم ثبات موجود در این بخش و ماهیت این گونه برنامه ریزی می تواند کاربرد داشته باشد. از آنجا که شهر یزد با برخورداری از ویژگی های متنوع طبیعی و تاریخی فراوان و میراث غنی فرهنگی و مصنوع و موقعیت نسبی، فرصت بی نظیری برای توسعه گردشگری به حساب می آید که تاکنون چندان مورد استفاده قرار نگرفته است؛ لذا رساله حاضر سعی بر آن دارد تا با بهره گیری از روش مطالعه موردی، فرصت بهره مندی از مزایای متعدد گردشگری در ابعاد مختلف را از طریق برنامه ریزی استراتژیک با بهره گیری از اصول توسعه پایدار گردشگری در نمونه موردی شهر یزد تبیین نماید و به ارتقاء صنعت توریسم در شهر یزد و تقویت نقش و جایگاه این شهر به عنوان یک مقصد گردشگری در سطح ملی و فراملی دست یابد. در تحقیق حاضر ابتدا به طرح مباحث نظری و پایه ای با هدف آشنایی با مبانی، تعاریف و اصول صنعت گردشگری در حوزه های مختلف مرتبط با شهرسازی پرداخته شده است. همچنین به منظور آشنایی با شهرهای داخلی و خارجی موفق در زمینه گردشگری به بررسی تجارب آن ها در زمینه تدوین و اجرای برنامه های گردشگری پرداخته و سعی شده است نقاط قوت تجربیات آن ها در برنامه ریزی نمونه موردی این رساله به کار گرفته شود. در مرحله بعد مطالعات صورت گرفته در ارتباط با نمونه موردی – شهر یزد- در قالب مطالعات تاریخی، محیطی، اقتصادی، اجتماعی و جمعیتی، فرهنگی و کالبدی مطرح شده اند و سپس مطالعات گردشگری با بررسی شاخص های مطرح در زمینه گردشگری و منابع و جاذبه های گردشگری شهر یزد اعم از جاذبه های تاریخی، فرهنگی و طبیعی صورت گرفته است. در نهایت با توجه به این نکته که یکی از اهداف انجام این پژوهش، تعیین نحوه به کارگیری فرایند برنامه ریزی راهبردی در برنامه ریزی گردشگری در مقیاس شهری است، لذا برنامه ریزی راهبردی توسعه گردشگری شهر یزد در چند مرحله تحقیقاتی صورت گرفته و نهایتاً ارائه راهبردهای قابل اجرا با ذکر اولویت و در سطوح بعدی تعیین برنامه ها و فعالیت های اجرایی از نتایج کاربردی پایانی این رساله می باشد. به طور کلی نتایج از این پژوهش نشان می دهد می توان با اتکاء به نظام برنامه ریزی راهبردی با در نظر داشتن ابعاد مختلف صنعت گردشگری، برنامه ریزی کالبدی– فضایی مناسب و همچنین با بهره گیری از پتانسیل های بافت قدیم شهر یزد، بسیاری از نقصان های کنونی در پاسخگویی به نیازهای گردشگران را برطرف نمود و فضای توریسم شهری یزد را بهینه کرد.